Altruizm w psychoterapii

Mechanizm projekcji zniekształca nasze relacje z ludźmi wtedy, gdy za jego pomocą rzutujemy na nich naszą własną zazdrość i agresję. Mechanizm projekcji  może również  umożliwiać  nam tworzenie i umacnianie pozytywnych więzi z innymi ludźmi.

Altruizm powszechnie rozumiany jest wartością pożądaną w stosunkach między ludźmi. Z punktu widzenia psychoanalitycznego  altruizm jest formą projekcji, którą można opisać jako wyrzeczenie się  własnych impulsów popędowych , które przeżywane są przez jednostkę jako „zakazane” dla niej na korzyść innych ludzi. Osoba zaspakaja swoje impulsy popędowe poprzez  identyfikacje z cudzymi chęciami i zaspakajanie ich.

Superego pacjenta  jest surowe wobec własnych impulsów popędowych,  a tolerancyjne wobec impulsów popędowych innych ludzi. Mechanizmy projekcji i identyfikacji umożliwiają zaspokojenie impulsów popędowych pośrednio poprzez inne osoby tym samym omijając surowe  superego.

O patologii mówimy wtedy , gdy tego typu przesunięcie charakteryzuje większość życia jednostki i jest wyraźne w większości relacji.

Np.:

Bardzo dobrze wykształcona kobieta, odczuwa nieokreślony lęk przed wejściem na rynek pracy, przedłuża okres studiowania, osiąga bardzo dobre wyniki w nauce, jednak nie potrafi uczynić z tego faktu swojego atutu na rynku pracy. Ostatecznie wycofuje się i   nie podejmuje nigdy pracy zarobkowej. Wychodzi za mąż , własne ambicje zawodowe porzuca z powodu lęku przed wejściem na rynek pracy. Własną energię angażuje w życie  zawodowe swojego męża, cieszy się sukcesami męża , pomaga mu realizować zawodowe projekty w taki sposób jakby to były jej sukcesy.

Kobieta  z powodu doznawanego lęku dokonała projekcji własnych zakazanych przez superego  impulsów popędowych ( którymi w wypadku tej pacjenki było odnoszenie sukcesów w pracy) zidentyfikowała się z chęciami  swojego męża dotyczącymi odnoszenia sukcesów w pracy zawodowej poprzez ten mechanizm uniknęła lęku pochodzącego z superego uaktywniającego się w momencie pojawienia się pragnienia wejścia na rynek pracy i spożytkowania swojego dobrego wykształcenia. Popęd został zaspokojony poprzez pośrednika.

Kolejnym przykładem jest mężczyzna , który odczuwa lęk przed wejściem w intymny kontakt z kobietami. Mężczyzna posiada przyjaciela, który uchodzi za kobieciarza. Gdy mężczyźni wychodzą razem i zapoznają się z atrakcyjną kobietą pacjent wycofuje się z rywalizacji o kobietę , która mu się podoba i zaczyna reżyserować taką sytuacje by to  kolega  a nie on zdobył podobającą się mu kobietę. Mężczyzna przeżywał swoje pragnienie posiadania kobiety jako zakazane dla siebie,  a dostępne dla przyjaciela, zidentyfikował się z  chęciami przyjaciela  i pomógł je zaspokoić czując się tak jakby sam zdobył niedostępną dla siebie kobietę. Pacjent w ten sposób rozładował impulsy popędowe i nie doświadczył lęku  surowego superego.

Opisany proces obronny służy dwom celom. Z jednej strony umożliwia jednostce przyjazne zainteresowanie zaspokojeniem cudzych popędów, a dzięki temu pośrednio i pomimo zakazu superego  realizację własnych pragnień. Z drugiej strony uwalnia zahamowaną aktywność i agresję, pierwotnie służące zaspokojeniu pragnień popędowych.

na podstawie Anna  Freud ” Ego i jego mechanizmy obronne”.

Opublikuj komentarz